Gebelikte Beslenme

Hamilelik süresince benimsenen beslenme düzeni, bebeğin sağlığını önemli ölçüde etkiler. Yapılan araştırmalar bu etkinin süresinin sanılandan çok daha uzun olduğunu, yetersiz ve sağlıksız beslenmenin ise kronik hastalıklara yol açtığını ileri ortaya koymaktadır. İşte bu nedenle hamilelikte beslenmeye çok dikkat edilmelidir.Unutulmamalıdır ki sağlıklı bebekler sağlıklı toplum demektir.

Hamilelikte doğru ve dengeli beslenmek, belki de annenin bebeği için yapacağı ilk ve en önemli yatırımdır. Annenin hamileliği boyunca bilinçli beslenmesinin bebeğin sağlığı üzerinde bir ömür boyu sürecek etkiler bırakabileceği, yapılan araştırmalar sayesinde artık iyice bilinmektedir. Hamilelikte doğru beslenmek sağlıklı bebekler, sağlıklı bebekler sağlıklı bireyler, sağlıklı bireylerse sağlıklı toplum anlamına gelir .Bilimsel çalışmalar, hamilelik döneminde annenin yeterli ve dengeli beslenmesinin hem annenin sağlığını uzun süre koruyacağını hem de bebeğin sağlıklı doğması ve sağlıklı gelişmesi için önemli sonuçlar alacağını göstermektedir. Bunun aksi, bebekte bazı anomalilere yol açabileceği gibi bebeğin ileri yaşamında çeşitli kronik hastalıklara yakalanmasına neden olabilir. Bu nedenle annenin alacağı kilo ne çok az ne de çok fazla olmalıdır.

Takip Hamilelikten Önce Başlar!

Günümüzde çoğu kadın hamileliğini planlamaktadır. Bu planlama doktora anneyi hamile kalmadan önce gebeliğe hazırlama olanağı verir. Anne adayları planladıkları gebelikten yaklaşık iki ay önce bir uzman doktora başvurursa genel sağlık durumları değerlendirilir ve onlara özel bir beslenme planı çıkarılır. Özellikle çok kilolu, çok zayıf veya vejetaryen kişilerin beslenmesi üzerinde önemle durulur. Olabilecek sorunlara karşı önlemler baştan alınır.Herhangi bir sağlık sorunu yoksa hamile kalmadan iki ay önce folik asit takviyesi yapılmaya başlanır ve folik asit, çinko ve B12 vitamininden zengin besinler tüketilmelidir.

İdeal olan beden kitle indeksine uygun kilo almaktır!

Hamilelik boyunca kaç kilo alınması gerektiği beden kitle indeksine göre en uygun olarak hesaplanır. Yani annenin hamile kaldığında zayıf, kilolu ya da obez oluşu alması gereken kiloyu doğrudan etkiler. Beden kitle indeksi kilonun boyun karesine bölünmesiyle hesaplanan bir değerdir. Bu değerin 20’in altında olduğu anneler 18 kiloya kadar kilo alabilirler. Beden kitle indeksi 20-26 arası olan normal kilodaki anneler için ideali 12-16 kilo arası almaktır. Bu rakam fazla kilolu annelerde 7’ye kadar düşebilir. Normal kilodaki annelere ilk 3 ay 1-3,5 kilo arası almaları önerilir.Bundan sonraysa haftada yaklaşık 400 gr almaları uygun bulunur.Kilo fazlası olan annelerin ise ilk 3 ayı almadan tamamlamaları, ardından haftada en fazla 300 gr almaları gerekir.Estetik kaygılardan dolayı kilo almamaya çalışmak çok sakıncalıdır.Alınan kilolar bebeği gelişimi ve emzirme için oldukça önem taşımaktadır.

Sağlıklı Beslenme Bir Uzmanla Birlikte Planlanmalıdır!

Hamilelik boyunca alınması gereken günlük enerji miktarı 2200–2500 kalori civarında olmalıdır. Bu enerji miktarının karşılanabilmesi için tüm besin gruplarından tüketilmelidir. Yani anne adayı süt grubu, et grubu, meyve ve sebze grubu, ekmek ve tahıl grubu ve yağ grubu başlıca besin gruplarının hepsinden uzman doktor ya da diyetisyenin tavsiye ettiği oranlarda tüketmelidir. Bu dönemde kalsiyum, demir, çinko gibi minerallerin, B12, A, C ve D vitaminlerinin ve folik asit tüketiminin önemi de artar. Dolayısıyla bu gibi mineral ve vitaminler açısından zengin besin kaynaklarının tüketimi de büyük önem kazanır. Anne adayları, bu vitamin ve mineralleri tükettikleri gıdalardan alabilecekleri gibi, doktorların vereceği besin takviyeleriyle de alabilirler. Besin ve vitamin takviyelerini doktor tavsiyesiyle almak çok önemlidir çünkü bazı vitaminler vücuttan atılmaz ve bunların vücutta birikmesi olumsuz sonuçlara neden olabilir. Örneğin fazla miktarda A ve D vitamini alınmasından kaçınılmalıdır.Fazla A vitamini bebekte bazı sakatlıklara neden olabilir.

Aşırı Bulantı Sorun Olmasın!

Aşırı bulantı ve kusma, annelerin hayatlarının en güzel dönemlerinden birisi olan hamileliğin tadını çıkarmasının önünde duran bir engel olabilmektedir.Nedeni kesin olarak bilinmeyen ve “Hiper Emezis Gravidarum” olarak adlandırılan bu bulantı ve kusmalar, 1000 anne adayından 1-10 kadarında görülebilmektedir. Özellikle ilk 3 aylık dönemde görülen bulantı ve kusmalar, bazen sdece hayat konforunu bozabildiği gibi bazen de annenin ve bebeğin hayatını tehdit edebilecek seviyede olabilir. Genellikle sabahları daha şiddetli olan bulantılar için, sabah uyandıktan sonra yataktan kalkmadan önce kraker gibi tuzlu ve kuru besinler tüketerek bir süre beklemek oldukça etkili görülmektedir. Ayrıca öğün sayısını arttırmak, sık aralıklarla yemek yemek, yemek aralarında yeterli sıvı almak, mide bulantısını tetikleyen kokulardan uzak durmak da bulantı sıklığını azaltacaktır.Bunlara rağmen bulantı-kusma geçmiyorsa o zaman uzman doktor tarafından verilecek antiemetik dediğimiz bulantı kesici ilaçlar kullanılabilir. Eğer anne adayının genel durumu bu nedenle bozulabiliyorsa hastanede serumla destek sıvı, şeker ve B6 vitamini takviyesi uygulanabilir.

Beslenme konusunda;

Bunları yapın ;

• Zengin kalsiyum kaynağı olan süt, yoğurt, peynir tüketin.
• Her gün 1 adet yumurta ya da 1 porsiyon etli sebze, kuru baklagil yemeye özen gösterin.
• Kuru baklagil ve bulgur karışımı yemekleri C vitamini açısından zengin sebze ve meyvelerle beraber tüketin.
• Zengin vitamin kaynağı olan taze sebze ve meyveleri düzenli olarak her gün iyin.
• Sebzelerin, makarna ve kuru baklagillerin haşlama sularını dökmeyin, bunları değerlendirin.
• Şeker yerine demir açısından zengin pekmezi seçin.
• Yiyecekleri hazırlarken ellerinizin temizliğine büyük özen gösterin. Sebze ve meyveleri iyice yıkayın, gerekirse sirkeli suda bekletin.

Bunları yapmayın ;

• Kansızlığı önlemek amacıyla yemeklerle birlikte çay içmeyin, eğer çok içmek istiyorsanız yemekten 1-2 saaat sonra ve açık olarak tercih edin.
• Hazır meyve sularıi kolalı ve gazlı içecekleri mümkünse hiç tüketmeyin. Taze meyve suyu yerine meyvenin kendisini yemeyi seçin.
• Çiğ ve füme et ve balıkları, katkı maddeleriyle hazırlanmış salam, sucuk ve sosisleri hatta hazır gıdaları yemeyin.
• Kafeinli içecekleri(çay,kahve vb.) günde en fazla iki bardakla sınırlayın, mümkünse hiç içmeyin.
• Sigara ve alkolü tamamen unutun. Sigara dumanı olan yerlerde bulunmayın.

Op.Dr.Cihangir EFE